Wycieki przemysłowe. Czym je usunąć?

Dlaczego wycieki przemysłowe są tak niebezpieczne?

Nie jest tajemnicą, że wiele substancji chemicznych (m.in. o właściwościach łatwopalnych) stanowi nierozerwalny element współczesnego łańcucha produkcyjno-logistycznego. Warto w tym miejscu podkreślić, że od samej fabryki, przez magazynowanie, aż po transport, może dojść do wycieku groźnych substancji chemicznych, które mogą być bardzo niebezpieczne dla środowiska, mienia, czy po prostu dla samych pracowników. Tutaj należałoby zacytować fragment ustawy z dnia 13.04.2001 r., który mówi, że:

Każdy, kto prowadzi zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia awarii przemysłowej wskutek złej gospodarki substancjami niebezpiecznymi, jest zobowiązany do zapewnienia, aby zakład ten był zaprojektowany, wykonany, prowadzony i likwidowany w sposób zapobiegający owym awariom i ograniczający ich skutki dla ludzi i środowiska.

W takich wypadkach ważna jest odpowiednia profilaktyka oraz zaprojektowanie procesów technologicznych w taki sposób, aby niwelować ryzyko wystąpienia niekontrolowanych wycieków. Jednak trzeba być bardzo naiwnym, żeby myśleć, że wszystkich wypadków można uniknąć – czasem awaria, czy po prostu nieuwaga pracownika może doprowadzić do powstawania rozlewów substancji niebezpiecznych. Co robić w takich wypadkach? Przede wszystkim należy mieć precyzyjnie opracowany plan działania na wypadek pojawienia się wycieków. Plan musi uwzględniać przede wszystkim ograniczanie wycieku oraz jego szybką likwidację.

W jaki sposób likwidować wycieki przemysłowe?

Jeśli procedury technologiczne minimalizujące niebezpieczeństwo wycieku szkodliwych substancji zawiodą, niezbędne jest błyskawiczne działanie. Fachowcy wiedzą, że praca z cieczami łatwopalnymi lub chemicznymi to w wielu branżach codzienność – niezbędne jest więc uzbrojenie się w odpowiednie środki na wypadek nieprzewidzianych zdarzeń. W przypadku usuwania większości wycieków doskonale sprawdza się sorbent. To wyrób służący do zbierania oraz pochłaniania różnorodnych wycieków, w tym:

olejów,
kwasów,
zasad,
czy produktów ropopochodnych.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że sorbent dzieli się ze względu na materiał pochodzenia. Tutaj można wyróżnić sorbent pochodzenia:

organicznego – siano, trociny, trwa morska, gleba,
nieorganicznego – pumeks, wełna szklana lub mineralna,
chemicznego – granulaty mineralne do absorpcji kwasów, zasad, paliw, granulaty o działaniu wiążącym związki chemiczne oraz oleje, środki czyszczące i gaśnicze, środki przeznaczone do neutralizacji kwasów, czy środki pochłaniające rozpuszczalniki oraz produkty ropopochodne.

Sorbenty – ich rodzaje i krótka charakterystyka

Na rynku możesz dziś liczyć na naprawdę szeroki wybór środków, jeśli chodzi o usuwanie wycieków przemysłowych różnego rodzaju. Kluczowe jest tutaj zastosowanie sorbentów, czyli materiałów absorbujących ciecze wykonane z tworzyw naturalnych lub sztucznych. To jedno z podstawowych narzędzi zapobiegania wyciekom i skażeniu groźnymi substancjami ciekłymi, które wykorzystują m.in. strażacy. Warto jednak zaznaczyć, że tego typu środki powinny być obecne także na wyposażeniu zakładów pracujących przy użyciu niebezpiecznych substancji. Sorbenty są materiałami niepalnymi, o bardzo wysokiej chłonności zarówno wody, jak i substancji oleistych.

Jakie sorbenty znajdziesz na rynku? Poza wcześniej wymienionymi warto również dodać, że wśród sorbentów wyróżnia się również:

1. Sorbenty sypkie, które stosowane są do usuwania olejów, paliw, tłuszczy, smarów, substancji ropopochodnych i wody. Sorbenty sypkie dostępne są w formie granulatów stosowanych bezpośrednio na zanieczyszczonej powierzchni. Jak działają? Po wchłonięciu przez granulat niebezpiecznej substancji wystarczy zmieść i zutylizować pozostałości sorbentu. To skuteczna metoda, po której powierzchnia musi być dokładnie wyczyszczona i przygotowana do dalszego użytkowania.
2. Maty sorpcyjne, które wykorzystywane są przede wszystkim do usuwania cieczy agresywnych. Tutaj można wymienić, przede wszystkim glikole i ciecze ropopochodne. Zalety? Ich powłoka jest trwała i odporna na ścieranie, co chroni przed wchłonięciem się niebezpiecznej substancji do podłoża, ratując je przed poważnym zagrożeniem.
3. Rękawy sorpcyjne, których głównym zastosowaniem jest wyznaczanie strefy wycieku. Co warto o nich wiedzieć? Przede wszystkim to, że są wykonane z wytrzymałej włókniny i wypełnione materiałem chłonnym. Gdzie znajdują swoje zastosowanie? Bardzo często wykorzystuje się je w laboratoriach i halach produkcyjnych – również tam, gdzie konieczne jest pochłanianie wycieku z miejsc trudno dostępnych.

Jak bezpiecznie usuwać wycieki przy użyciu sorbentu?

Pamiętaj, że usuwając skutki wycieku przemysłowego, należy zachować odpowiednie środki ostrożności. Przystępując do usuwania szkód wycieku, należy zadbać o środki ochrony osobistej. Do tego podstawą jest zlokalizowanie źródła wycieku i sprawdzenie, czy istnieje niebezpieczeństwo wybuchu. Jeśli tak, niezbędne jest jak najszybsze wyeliminowanie przyczyny awarii, aby zdusić wyciek w zarodku. Jak używać samych sorbentów? Materiały do usuwania substancji przemysłowych charakteryzują się łatwością eksploatacji – dzięki temu są bardzo skuteczne i wydajne. Wystarczy umieścić je bezpośrednio na powierzchni wycieków oraz zabezpieczyć strefy, w których doszło do rozlania cieczy.

Kolejnym krokiem jest skuteczna utylizacja. Pamiętaj, że wchłonięte płyny nie neutralizują się w 100%. Przez to stanowią realne zagrożenie dla zdrowia ludzi oraz środowiska naturalnego. Nie ma więc mowy o tym, aby sorbenty wyrzucać do pojemników razem z odpadami komunalnymi. Zużyte materiały przekazuje się firmom posiadającym zezwolenie na odbiór niebezpiecznych odpadów – to również należy do obowiązków firmy odpowiedzialnej za wyciek niebezpiecznych substancji.

Jak dobrać odpowiedni sorbent do rodzaju wycieku?

Sorbenty wykorzystywane są przede wszystkim przez służby ratownicze, przemysł metalowy i naftowy, stacje i magazyny paliw, zakłady komunalne, laboratoria, warsztaty samochodowe i inne branże pokrewne. Jednak jak dobrać odpowiedni środek? Czym wyróżnia się dobry sorbent? Przede wszystkim musisz dobrać odpowiedni środek w zależności od rodzaju substancji, mogących stanowić potencjalne źródło wycieku. Na co jednak powinieneś zwrócić uwagę podczas zakupu? Warto wziąć pod uwagę nie tylko cenę i wydajność, ale także:

chłonność (sorpcja) – stosunek sorbatu (czyli wchłoniętej przez sorbent masy) do masy luźnego sorbentu. Im bardziej chłonny materiał, tym mniej odpadów do utylizacji,
trwałość – dobrej jakości sorbent możesz przechowywać przez wiele lat i nie powinien w tym czasie się brylować ani pochłaniać wilgoci (to mogłoby negatywnie wpłynąć na jego właściwości chłonne),
cechy ekologiczne – to bardzo ważne, ponieważ dobrej jakości sorbent oznacza mniejsze ryzyko wtórnego zakażenia środowiska (np. poprzez uwolnienie się toksycznej substancji pod wpływem wysokiej temperatury),
wielokrotność użycia – warto podkreślić, że istnieją sorbenty, które można wykorzystać kilkukrotnie, zachowując ich parametry.

Po zdiagnozowaniu źródła wycieku i zabezpieczeniu go, pora na wykorzystanie wszystkich niezbędnych środków do wyeliminowania wycieku przemysłowego. Mamy nadzieję, że dzięki naszemu praktycznemu poradnikowi to zadanie będzie dla Ciebie dużo prostsze i bezpieczniejsze.