Wszystko, co powinieneś wiedzieć o kątownikach. Sprawdź nasz poradnik
Kątowniki to narzędzia używane przez najróżniejszych fachowców. Nie da się ukryć, że to również podstawowe wyposażenie ekip budowlanych, stolarzy, czy choćby majsterkowiczów, którzy z pasją pracują w swoich domowych warsztatach. Właśnie dlatego postanowiliśmy przygotować kompleksowy poradnik, w którym umieścimy wszystko, co powinieneś wiedzieć o kątownikach. Udanej lektury!
Przede wszystkim: jakie są rodzaje kątowników?
Rodzajów kątowników jest naprawdę sporo. Te różnią się od siebie m.in. przeznaczeniem oraz materiałem wykonania. Podstawowy podział to:
Kątowniki drewniane – są zdecydowanie tańsze, lżejsze, a do tego odporne na korozję. Mają jednak swoje wady. Do tych należy zdecydowanie mniejsza żywotność w porównaniu z innymi rodzajami kątowników. Do tego są podatne na wypaczenia, które tworzą się pod wpływem wilgoci.
Kątowniki metalowe – wykazują dużą trwałość, jednak trzeba liczyć się z większą wagą oraz większą ceną. Do największych zalet można zaliczyć to, że można ich używać w każdych warunkach atmosferycznych (co w naszym klimacie jest bardzo istotnym czynnikiem). Zwykle składają się z dwóch ramion zwróconych prostopadle do siebie. Istnieją jednak kątowniki składane i te posiadają ramiona, którymi można swobodnie poruszać.
To jednak nie jest jedyny podział kątowników. Fachowcy dzielą je również na modele budowlane, stolarskie oraz ślusarskie.
Jak wybierać kątowniki stolarskie?
Zacznijmy nasze umówienie od bodaj najpopularniejszych kątowników, czyli kątowników stolarskich. Tego typu modele posiadają drewniane ramię oraz osadzone w nim pod kątem 90° drugie ramię, które wykonane jest z wąskiego paska blachy. Wybierając kątownik, zwróć uwagę na to, czy posiada podziałkę milimetrową, ponieważ bywa to sporym ułatwieniem w trakcie wykonywania najróżniejszych prac. Podstawowe zadanie tego typu kątowników? Przede wszystkim sprawdzanie, czy dany kąt ma 90°, do wyznaczania kąta 45° oraz do znajdowania środka koła. To podstawa w przypadku znaczenia oraz mierzenia obrabianych elementów wykonanych z drewna.
Nie można również zapominać, jak przydatne są kątowniki drewniane jako narzędzia pomocnicze przy cięciu. W pracy sprawdzają się również jako linijka lub ekierka. Na rynku możesz znaleźć również trwalsze kątowniki metalowe, które sprawdzają się świetnie do wyznaczania linii oraz kątów prostych na dużych powierzchniach. Warto dodać, że wykorzystuje się je również do trasowania metalowych powierzchni. Z tego względu po kątowniki stalowe najczęściej sięgają ślusarze. Jak dobrać najlepszy kątownik metalowy? Na rynku znajdziesz modele wykonane ze stali, mosiądzu czy aluminium. Jeśli szukasz narzędzia do zadań specjalnych, które posłuży Ci naprawdę długo, to wybierz model odporny na korozje oraz inne uszkodzenia.
W jakich zadaniach sprawdzają się kątowniki budowlane?
Kątowniki budowlane przede wszystkim sprawdzają się w trakcie prac remontowych. Są również wykorzystywane podczas tworzenia nowych obiektów. Na co zwrócić uwagę wybierając najlepszy model? Najlepiej jest wybrać kątownik budowlany wykonany z wytrzymałej stali odpornej na korozję, uszkodzenia mechaniczne, a także zmienne temperatury – dzięki temu sprawdzi się w każdych warunkach, stanowiąc element wyposażenia fachowca przez długi czas. Do tego kątowniki budowlane mogą być wyposażone w element pozwalający na określenie poziomu. Na wypadek konieczności dokonania pomiaru, na dłuższej krawędzi znajduje się podziałka. To niezastąpione narzędzie w przypadku:
kładzenia płytek,
stawiania ścian,
wyrównywania stropów,
wykonywania wylewek betonowych,
czy montowania blatów.
Pamiętaj, że stawiając na model wykonany z odpornych materiałów, dajesz sobie możliwość pracy na zewnątrz i to w różnych warunkach atmosferycznych. Warto w tym miejscu podkreślić, że wymagania co do wielkości oraz dokładności wykonania tego typu narzędzi określają normy PN-68/M-53160 i DIN 875.
Dodajmy również, że kątowniki budowlane mogą występować w różnych postaciach, w tym jako:
kątowniki krawędziowe płaskie,
kątowniki krawędziowe z grubym ramieniem,
kątowniki powierzchniowe płaskie,
kątowniki powierzchniowe z grubym ramieniem,
kątowniki ze stopką powierzchniową,
kątowniki krawędziowe pełne,
kątowniki walcowe.
Kątowniki ślusarskie – kilka słów o nich
Kątowniki ślusarskie to kolejna grupa narzędzi. Również posiadają dwa ramiona (między nimi znajduje się kąt prosty), a najczęściej wykonuje się je z metalu. Sprawdzają się przy trasowaniu oraz kontrolowaniu dokładności wykonywanego kąta prostego. Ich wykorzystanie jest banalnie proste. Po przyłożeniu kątownika ślusarskiego do danej powierzchni i sprawdzić, czy dokładnie przylega do krawędzi – jeśli nie występują prześwity, to kąt ma 90°. Do tego narzędzia tego typu posiadają dwustronną podziałkę, co ułatwia pracę. Modele stalowe możesz znaleźć w kilku wariantach:
kątowniki płaskie, które posiadają ramiona takiej samej grubości,
kątowniki płaskie z podstawą wykorzystywane na płytach traserskich,
kątowniki krawędziowe, które na jednym z ramion mają krawędzie ścięte pod kątem 60°,
kątowniki pełne krawędziowe o kształcie prostokąta ze ściętymi bokami.
Warto jednak dodać, że możesz znaleźć modele z pogrubionym ramieniem (płaskie albo krawędziowe), nastawne, równoramienne oraz walcowe (kąt prosty występuje pomiędzy czołami oraz osią walca). Specyficznym rodzajem jest środkownik, czyli kątownik służący do wyznaczania środków okręgu na czole walca.
Kątowniki i ich klasy dokładności
Przejdźmy do klas doskonałości kątowników. Tutaj podział jest jasny, narzędzia tego typu mogą mieć klasę dokładności 00, 0, 1 oraz 2. Czym jest klasa dokładności? Ta określa wartość błędu maksymalnego, mogącego wystąpić w trakcie wykonywanych pomiarów. Jeśli szukasz kątownika do pracy w warsztacie, to najlepszym wyborem będzie model o klasie 1. Z kolei w przypadku prac traserskich – 2. Trzeba jednak podkreślić, że tego typu podział na klasy dokładności dotyczy kątowników ślusarskich. Kątowniki budowlane i stolarskie to narzędzia pozaklasowe.
Aby wykonać pomiar kąta, warto wybrać kątomierze tarczowe oraz kątomierze nastawne. Te modele posiadają podziałki z pełnymi stopniami, zapewniając dokładność pomiaru na poziomie 1°. Czasem jednak dokonany pomiar musi być dokładniejszy. Co wtedy? W takiej sytuacji warto skorzystać z kątomierzy uniwersalnych lub kombinowanych. Zaznaczmy też, że najwyższą precyzję można sobie zapewnić, wykorzystując liniały sinusowe. Ich zakres pomiarowy wynosi od 0° do 60°.
Jakie kątowniki warto kupić?
Kątowniki to narzędzia wykorzystywane do wyznaczania oraz sprawdzania kąta prostego pomiędzy ścianami. Dzięki tego typu narzędziom możesz bez problemu skontrolować stan kątów zewnętrznych oraz wewnętrznych. Warto dodać, że poszczególne rodzaje kątowników posiadają ściętą krawędź na wierzchołku, co umożliwia precyzyjniejsze sprawdzenie kąta (np. w sytuacji, gdy mamy do czynienia z zaokrąglonymi narożnikami). Jakie kątowniki warto kupić? Cóż, wiele zależy od przeznaczenia. Na cenę danego modelu wpływa również materiał wykonania (sugerujemy stawianie na trwałe i wytrzymałe kątowniki) oraz zakres funkcjonalności.
Jeśli chodzi o ceny, to podstawowe kątowniki budowlane, czy stolarskie, możesz kupić nawet za kilka złotych. Na wyższej półce znajdują się propozycje stalowe i aluminiowe, szczególnie kątowniki nastawne lub poszerzone. Na ostateczną cenę ogromny wpływ ma również klasa dokładności, o której wspominaliśmy w naszym artykule. Zaznaczmy, że w przypadku narzędzi wysokiej jakości (najlepiej od cenionych i sprawdzonych producentów), potencjalny błąd w pomiarze jest najmniej prawdopodobny.
