Jak się posługiwać suwmiarką i jak nią mierzyć?

Jednym z podstawowych narzędzi pomiarowych stosowanych przy pracach manualnych jest suwmiarka. Pozwala ona szybko i z dużą dokładnością przeprowadzić pomiar nawet bardzo niewielkiego elementu. Choć praca z jej pomocą wydaje się intuicyjna, może sprawiać pewne problemy. Dowiedz się więcej o narzędziach pomiarowych i sposobie ich używania.

Do czego służy suwmiarka?

Trudno wyobrazić sobie warsztat rzemieślniczy bez suwmiarki. Takie narzędzie znajduje się na wyposażeniu niemal każdego stanowiska, przy którym wykonuje się precyzyjne prace ręczne. Suwmiarka jest podstawowym akcesorium koniecznym przy pracach ślusarskich, instalacyjnych czy ogólnobudowlanych. Dobre suwmiarki znajdują się także na wyposażeniu operatorów maszyn w zakładach produkcyjnych. Co więcej, z podstawowych suwmiarek korzystają domowi majsterkowicze i nie powinno zabraknąć jej w żadnym garażowym warsztacie.

Do czego może służyć suwmiarka? Jej podstawowym zadaniem jest przeprowadzanie kontroli pomiarowej. Za pomocą narzędzia można ocenić zewnętrzny i wewnętrzny wymiar danego elementu. Ponadto suwmiarka daje możliwość wykonania pomiaru głębokości otworów czy szczelin, w czym często zastępuje głębokościomierze. Na podstawie kilku pomiarów można dokonać nawet oceny geometryczności mierzonego elementu. Szczególnie w wyrobach okrągłych łatwo sprawdzić, czy występują odchyłki na średnicy, a nawet czy mamy do czynienia z geometrycznością przekroju elementu.

Rodzaje suwmiarek

Suwmiarki występują w wielu wariantach, choć ich zasada działania i budowa są bardzo podobne. Wszystkie konstrukcje składają się z listwy pomiarowej i ruchomego suwaka. Pomiar zostaje dokonany po dociśnięciu powierzchni pomiarowych do danego produktu. Zasadnicza różnica pomiędzy suwmiarkami polega na tym, że odczyt pomiaru pobierany jest z innych wskaźników.

Do najpopularniejszych typów suwmiarek należą:

• suwmiarki analogowe (noniuszowe) - podziałka pomiarowa zaznaczona jest na listwie pomiarowej, a na suwaku znajduje się noniusz. To najprostsze i jednocześnie najtańsze urządzenie, które w rękach doświadczonego operatora może dokonywać bardzo dokładnych pomiarów;
• suwmiarki zegarowe - podziałki na noniuszu zastępuje tarcza zegarowa, dzięki czemu dokonywanie dokładniejszych pomiarów jest szybsze. Takie konstrukcje należą do mało popularnych i najczęściej stosuje się je do pomiaru wielu powtarzalnych wyrobów;
• suwmiarki z wyświetlaczem elektronicznym - najbardziej dokładne i nowoczesne urządzenia ręczne. Pozwalają na dokonywanie pomiarów z dokładnością do setnych milimetra, a wymiar pojawia się na tablicy wyświetlacza.

Szczególnym typem urządzenia jest suwmiarka traserska, która poza dokonywaniem pomiarów służy także do wyznaczaniu linii na materiale. Często taki produkt stosowany jest jedynie w fazie produkcji, a przy kontroli zastępują ją tradycyjne suwmiarki i głębokościomierze.

Jak dokonywać pomiarów?

Pomiary z użyciem suwmiarki mogą przebiegać nieco inaczej w zależności od typu narzędzia. Różnice polegają jednak przede wszystkim na innym sposobie odczytu, a sam proces pomiaru jest niemal jednakowy. Zanim przystąpimy do czynności, należy zetknąć ze sobą szczęki i ocenić, czy narzędzie wskazuje 0. W przypadku suwmiarki elektronicznej w takim ustawieniu resetuje się wyświetlacz.

Do pomiaru w każdej suwmiarce należy rozsunąć szczęki, a później włożyć pomiędzy nie mierzony element. Następnie ruchomym suwakiem dociska się mierzony element w taki sposób, żeby obie krawędzie szczęk pomiarowych zetknęły się z zewnętrznymi ściankami mierzonego elementu. Nie trzeba dociskać ich mocno, ale mierzony produkt powinien pewnie trzymać się wewnątrz szczęk. W większości urządzeń znajdują się jeszcze górne szczęki, które służą do pomiaru szerokości otworów wewnętrznych, a na końcu narzędzia montuje się głębokościomierze. Odczyty pomiarów wykonywanych z pomocą tych akcesoriów przebiegają podobnie jak przy głównych szczękach.

Następnie dokonuje się odczytu wymiaru. Przy elektronicznych urządzeniach pomiar podawany jest w milimetrach w dokładności do dziesiętnych lub setnych części, dlatego nie ma problemu z odczytem. Przy narzędziach analogowych dolna część noniusza wskazuje pełne milimetry, natomiast liczba po przecinku to ta, na której linie z noniusza i podziałki przebiegają w jednej osi. Przy urządzeniach zegarowych suwak wskazuje pełne milimetry, natomiast tarcza zegara setne części.

Tu znów wyjątkiem jest suwmiarka traserska. W jej przypadku prezentowane czynności wykonywane są w odwrotnej kolejności. Najpierw ustalany jest wymiar, który uzyskuje się poprzez rozsunięcie szczęk. Po ułożeniu akcesoriów w odpowiednim wymiarze zabezpiecza się rozstaw. Tak ustawiona suwmiarka traserska może zostać użyta do wyrysowania kształtu.

Dodatkowe cechy i akcesoria pomiarowe

Suwmiarka analogowa, cyfrowa czy nieco inna suwmiarka traserska. Nie wystarczy wybrać danego typu narzędzia, żeby cieszyć się dokładnymi pomiarami. Przy każdym z tych urządzeń warto zwrócić uwagę przede wszystkim na zakres pomiarowy, czyli maksymalny rozmiar elementu mierzonego. Ponadto istotna jest dokładność pomiarowa i ilość miejsc po przecinku, które może dokładnie wyznaczyć suwmiarka.

Warto wziąć pod uwagę także różnorodność elementów mierzonych. Pojedyncza suwmiarka wystarczy przy podstawowych pomiarach, jednak przy bardziej skomplikowanych elementach potrzebne będą inne akcesoria. Warto sięgnąć po profesjonalne głębokościomierze oraz mikrometry, które zapewniają jeszcze dokładniejszy odczyt. Sięgając po narzędzia do warsztatu, warto kupić cały zestaw pomiarowy,3-cz. cyfrowy FORTIS z suwmiarką, co pozwoli na dokonywanie dokładnych i profesjonalnych pomiarów nawet bardzo nietypowych elementów.